تربت حیدریه
تُربَتِ حِیدَریه یکی از شهرهای استان خراسان رضوی و مرکز شهرستان تربت حیدریه است. این شهر پایتخت زعفران جهان و دارای بیشترین اراضی کشت زعفران می‌باشد.
| تربت حیدریه | |
|---|---|
| کشور |  ایران |
| استان | خراسان رضوی |
| شهرستان | تربت حیدریه |
| بخش | مرکزی |
| نام(های) پیشین | زاوه، ولایت رخ |
| سال شهرشدن | ۱۳۰۵ |
| مردم | |
| جمعیت | ۱۴۰٬۰۱۹ نفر (سرشماری ۱۳۹۵) |
| رشد جمعیت | ۷٪+ (۵سال) |
| جغرافیای طبیعی | |
| مساحت | ۲۳ کیلومتر مربع |
| ارتفاع | ۱۴۵۰ |
| آب‌وهوا | |
| میانگین دمای سالانه | ۲۱ |
| روزهای یخبندان سالانه | ۵۱ |
| اطلاعات شهری | |
| ره‌آورد | زعفران، ابریشم، پسته، بادام |
| پیش‌شمارهٔ تلفن | ۰۵۱ |
| شناسهٔ ملی خودرو | ایران ۳۲ ل
ایران ۳۲ ن ایران ۳۶ ن ایران ۴۲ ی |
| کد آماری | ۱۳۶۱ |
روی نقشه ایران
۳۵°۱۷′شمالی ۵۹°۱۳′شرقی / ۳۵٫۲۸°شمالی ۵۹٫۲۲°شرقی | |
تربت حیدریه، بزرگترین شهر در جنوب استان خراسان رضوی است و با شهرستان‌های مجاور خود، جمعیتی بیش از یک میلیون نفر را در بر می‌گیرد. در سال ۱۳۷۶ و در طرح تقسیم استان خراسان بزرگ، تربت حیدریه به عنوان مرکز استان خراسان مركزي از سوی مجلس شورای اسلامی پیشنهاد گردید.
تربت حیدریه در ۱۵۰ کیلومتری جنوب مشهد و ۱۰۰۵ کیلومتری تهران واقع شده و ارتفاع آن ۱۴۵۰ متر از سطح دریا است.
نام تربت حیدریه به اعتبار نام قطب‌الدین حیدر بر واژه اصیل و ایرانی زاوه در قرن نهم و بعد از آن غلبه یافت.
تاریخچه
تربت حیدریه در قدیم با نام زاوه و همچنین ولایت رخ شهرت داشته‌است. پیشینه تاریخی تربت حیدریه به نام زاوه به دوران قبل از اسلام و دوره اشکانیان برمی‌گردد و به مناسبت مقبره قطب‌الدین حیدر از معاصرین عطار و از صوفیان قرن ششم هجری بوده به این نام خوانده شده‌است. قطب‌الدین حیدر، از مشاهیر عرفان اواخر قرن ششم و اوائل قرن هفتم (درگذشتهٔ ۶۱۸ ه.ق)، سرسلسلهٔ طریقت حیدریه، از ترکستان به زاوه مهاجرت کرد و در همان‌جا درگذشت و مدفون شد و شهر به حرمت او به تدریج تربت قطب‌الدین حیدر و بعدها تربت حیدری نام گرفت، و سرانجام به تربت حیدریه معروف شد. مزار وی هم اینک یکی از جاذبه‌های گردشگری این شهر است. بنای زاوه را به زوطهماسب نسبت می‌دهند. براساس شواهد و کشفیات باستان‌شناسی در اطراف شهرستان تربت (به‌ویژه غار ماه‌پری، سنگ نگاره‌های کدکن و سفال‌های مکشوفه از چندین محوطه تاریخی) حکایت از وجود زیستگاه‌هایی در هزاره‌های چهارم و پنجم پیش از میلاد در این منطقه دارد. اولین گزارش‌ها از منطقه زاوه را در منابع تاریخ پس از اسلام می‌بینیم. در جریان فتح خراسان اشاره بر آن است که خلیفه سوم، عبدالله بن عامر را مأمور خراسان کرد. این عامر رخ، زاوه، خواف، اسفراین و ارغیان در نیشابور را فتح کرد تا به تختگاه نیشابور رسید. از دقت در گزارش‌های جوینی و عبدالله بن فضل‌الله، در می‌یابیم که زاوه نخستین شهری بوده‌است که درگیری پیش‌بینی نشده‌ای را بر دشمن تحمیل کرد و به قیمت سقوط خود افتخار آفرید. مردم زاوه نخستین قربانیان حمله سراسری مغول‌ها بودند مقارن همین ایام، قطب‌الدین حیدر عارف مشهور قرن ششم که از مدت‌ها پیش در شهر زاوه اقامت گزیده بود درگذشت. تربت حیدریه پس از دوره صفوی به صورت شهر درآمد. در واقع شهر در حدود دویست سال پیش یعنی دوره حاکمیت اسحاق‌خان قرایی از خوانین و رجال سیاسی عصر قاجاریه رونق گرفت. اسحاق‌خان به مرمت و آبادانی شهر پرداخته و آن چنان تحولی در شهر به‌وجود آورد که این شهر تا مدت‌ها به تربت اسحاق‌خان معروف بوده‌است.
کنسولگری‌ها: تا پیش از جنگ جهانی دوم، کنسولگری‌های انگلستان و روسیه در تربت حیدریه و در منطقهٔ باغ‌سلطانی شهر مشغول فعالیت بوده‌اند که نشان دهنده اهمیت سیاسی و اقتصادی این شهر در آن دوره است.
موقعیت جغرافیایی
شهرستان تربت حیدریه با وسعت ۶۱۷۵ کیلومتر مربع در جنوب غربی مشهد قرار دارد. موقعیت جغرافیایی این شهر در مدار ۵۹ درجه و ۱۲ دقیقه طول شرقی و ۳۴ درجه و ۱۷ دقیقه عرض شمالی قرار دارد و ارتفاع آن از سطح دریا ۱۴۵۰متر است. بلندترین قله شهرستان، قله مُلکان به ارتفاع ۳۰۱۳ متر می‌باشد.
جمعیت
بر پایه سرشماری عمومی سال ۱۳۹۵ جمعیت این شهر ۱۴۰٬۰۱۹ نفر (در ۴۳٬۰۲۹ خانوار) بوده‌است که از این نظر رتبه چهارم استان را داراست. جمعیت کل شهرستان تربت حیدریه ۲۲۴٬۶۲۶ نفر است. تا سال ۱۳۷۲، شهرستان تربت حیدریه رتبه دوم جمعیت را در استان خراسان بزرگ بعد از مشهد دارا بود که با تفکیک آن به ۵ شهرستان، رتبه آن تنزل یافت.
| جمعیت تاریخی | ||
|---|---|---|
| سال | جمعیت | ±% |
| ۱۳۴۵ | ۳۰٬۱۰۶ | — |
| ۱۳۵۵ | ۴۳٬۲۵۹ | ۴۳٫۷٪+ |
| ۱۳۶۵ | ۷۲٬۰۶۸ | ۶۶٫۶٪+ |
| ۱۳۷۰ | ۸۱٬۷۸۱ | ۱۳٫۵٪+ |
| ۱۳۷۵ | ۹۴٬۶۴۷ | ۱۵٫۷٪+ |
| ۱۳۸۵ | ۱۱۹٬۳۶۰ | ۲۶٫۱٪+ |
| ۱۳۹۰ | ۱۳۱٬۱۵۰ | ۹٫۹٪+ |
| ۱۳۹۵ | ۱۴۰٬۰۱۹ | ۶٫۸٪+ |
زبان و مردم
مردم تربت حیدریه به زبان فارسی و با گویش خراسانی صحبت می‌کنند. لهجه مردم تربت حیدریه نزدیکی زیادی به لهجهٔ دیگر شهرهای خراسان به خصوص لهجه مشهدی دارد. کتاب شعرهایی نیز با لهجه تربتی همچون سمندر خان سالار نوشتهٔ علی اکبر عباسی فهندری و همچنین فریاد تربتی اثر محمد قهرمان تألیف شده‌اند.
جاذبه‌های طبیعی
باغات کامه علیا و سفلی در شمال تربت حیدریه و رودخانه حصار و صنوبر، آبشار رودمعجن و شکارگاه از جاذبه‌های طبیعی این شهرستان هستند. از جاذبه‌های دیدنی و تفریحی شهر تربت حیدریه می‌توان به اماکنی همچون مجموعه باغ ملی و پارک ملت و پارک جنگلی پیشکوه اشاره کرد.
- رودخانه حصار
این رودخانه که سرچشمه آن کوه‌های حصار می‌باشد رودخانه تقریباً پرآبی است که باعث ایجاد سرسبزی در این روستا شده و پس از حصار آب آن به چند روستای دیگر سرازیر می‌شود.
- آبشار رودمعجن
روستای رودمعجن در ۴۸ کیلومتری غرب تربت حیدریه واقع است. در ۴ کیلومتری این روستا آبشاری زیبا به ارتفاع ۲۸ متر پدید آمده که از رشته‌کوه چهل تن در ۴۵ کیلومتری غرب شهرستان سرچشمه می‌گیرد. رودمعجن پس از ایجاد آبشار و مشروب کردن آبادی، در نزدیکی روستای رودمعجن وارد رودخانه حصارچه می‌شود.
- روستای صنوبر و ارتفاعات شصت دره
مناظر طبیعی و چشم‌نواز مسیر هفده کیلومتری روستای صنوبر تا بخش مرکزی تربت حیدریه در ضلع شمال غربی این شهرستان افراد زیادی را به دیدن آن‌جا ترغیب می‌کند. جاری بودن آب رودخانه در روستای صنوبر، وجود باغات میوه و قرار گرفتن خانه‌های مسکونی به صورت پلکانی از جاذبه‌های دیدنی این روستا است. این روستا در میان کوه و جریان رودخانه شصت‌دره، منطقه خوش آب و هوا و نسبتاً سرد و سرسبزی پدیدآورده‌است. از جاذبه‌های گردشگری این روستا می‌توان به کوه شصت‌دره از کوه‌های مرتفع رشته‌کوه مرکزی شهرستان تربت حیدریه اشاره کرد.
- پارک کوهستانی پیشکوه
این پارک در حاشیه شهر تربت حیدریه واقع شده‌است و با مساحت ۸۰۰ هکتار، بزرگترین پارک جنگلی در خاورمیانه نام گرفته‌است. بخشی از این پارک تا ارتفاعات ۳ قله امتداد یافته‌است. این پارک شامل گلزار شهدا، پارک سنگی، رستوران، کافه سنتی و مصلا است که در آن وسایل تفریح کودکان قرار دارد. عملیات اجرایی این پروژه از سال ۱۳۷۸ آغاز شده و هنوز ادامه دارد. پارک پیشکوه یکی از فضاهای سبز شهرستان تربت حیدریه است. موقعیت جغرافیایی، منابع غنی آب و خاک و مناظر زیبا از دلایل معرفی این پارک به عنوان منطقه نمونه گردشگری است و به دلیل قرار داشتن در دامنه کوه و اشراف داشتن به شهر تربت حیدریه، چشم‌انداز زیبایی را به وجود آورده‌است.
- مناطق شکار ممنوع بزمای و ژرف
این مناطق در شرق شهرستان تربت حیدریه و در ارتفاعات شهرستان زاوه قرار دارند. این مناطق جلگه‌ای در بعضی نواحی دارای ارتفاعات سنگی زیبایی هستند که مامنی مناسب برای زیست حیوانات وحشی به‌شمار می‌روند. در این مناطق حیواناتی نظیر قوچ، میش، قرقاول، سیاه سینه، گرگ و عقاب زندگی می‌کنند.
- غار ماه پری
به‌رغم وجود آثار باستانی متعدد و شواهد برجای مانده که حکایت از پیشینه‌ای مشخص و رد پای انسان ماقبل تاریخ در منطقه تربت حیدریه دارد از دیگر نمونه‌های با اهمیت آثار غاری است موسوم به ماه پری در ۱۹ کیلومتری شمال غربی تربت حیدریه در نزدیکی روستایی به نام صنوبر که به استناد بررسی باستان‌شناسی از نخستین زیست‌گاه‌های این منطقه مربوط به پیش از تاریخ بوده‌است.
- ارتفاعات ملکان (یا عامیانه مُلکوه)
این ارتفاعات در ۷۰ کیلومتری شمال غربی تربت، در بخش کدکن قرار دارد. هر ساله تعداد زیادی از کوهنوردان جهت صعود به قلل این ارتفاعات عازم منطقه می‌شوند. در مسیر این ارتفاعات باغات میوه بسیار و چشمه سارهای جوشان و چشم‌اندازهای بدیع فراوان وجود دارد.
- چشمه کاریز آب باریک
این چشمه زیبا قدمت زیادی داشته و آب این چشمه از نظر مواد معدنی از بهترین آب‌های جهان محسوب می‌شود. این چشمه در روستای قوزان در ۱۰ کیلومتری جاده تربت حیدریه-کاشمر قرار دارد.
آثار تاریخی
آثار ثبت‌شده
صنایع دستی
از صنایع دستی تربت حیدریه می‌توان به آهنگری، هنر مسگری، نمدبافی، حصیربافی، مصنوعات چرمی و همچنین فرش‌بافی اشاره کرد، و به سبب پرورش کرم ابریشم، چله‌کشی ابریشم نیز رواج دارد.
مینیاتور، سیاه‌قلم، ترمه، گلیم، فرت بافی، زیورآلات، چرم دوزی، تراش سنگ، رودوزی سنتی، تابلو و تابلو فرش از دیگر محصولات تولیدی در تربت حیدریه است.
فهرست مشاهیر و نام آوران شهر تربت حیدریه در بخش اهالی تربت حیدریه قابل مشاهده است.
فرهنگ و هنر
سینماها
تربت حیدریه پیش از انقلاب ۱۳۵۷ دارای چهار سینما به نام‌های فردوسی، تاج، سعدی و مولن روژ بود که پس از انقلاب به غیر از سینما تاج بقیهٔ آن‌ها تعطیل شدند. تا سال ۱۳۸۴ سینما بیست و دو بهمن (تاج سابق) که با دارا بودن هزار صندلی یکی از منحصر به فردترین سینماهای ایران قلمداد می‌شد فعال بود، اما در آن سال به بهانه بازسازی و ترمیم تخریب شد و بودجه آن را بزرگ مردان ب جیب زدن ولی مراحل بازسازی آن هرگز آغاز نگردید. در سال ۱۳۹۳ طرح تجهیز سالن اندیشه در این شهر برای بهره‌برداری از آن به عنوان سالن سینما با ظرفیت ۲۳۲ نفر آغاز شد و از آن زمان به بعد این سالن به صورت محدود به اکران فیلم‌های سینمایی روز ایران می‌پردازد.
کتابخانه‌ها
| تأسیس | نام | شمار نسخه‌ها | توضیحات |
|---|---|---|---|
| ۱۳۹۳ | امام رضا (ع) (آستان قدس رضوی) | ۱۳۴۰۲ | |
| ۱۳۶۴ | شهید بهشتی | ۲۲۴۰۷ | |
| ۱۳۶۲ | علی‌اکبر عبداللهی | ۱۰۶۷۸ | |
| ۱۳۹۱ | کتابخانه مرکزی دانشگاه دولتی تربت‌حیدریه | ۱۴۰۰۰ | |
| ۱۳۷۴ | آیت الله کاشانی | ۱۴۰۰۰ |
زعفران
تربت حیدریه با تولید بیش از ۵۰ تن زعفران خشک، دارای رتبه اول از لحاظ تولید زعفران در دنیا است. استان خراسان رضوی بیشترین مقدار زعفران تولیدی کشور را دارا می‌باشد.
صنایع و معادن
تربت حیدریه دارای دو شهرک صنعتی است و مهم‌ترین واحدهای تولیدی صنعتی شهرستان شامل کارخانه قند تربت حیدریه، طلای زرمهر، کاشی زرین، کارخانه کائولن و محصولاتی چون شیر و فرآورده‌های لبنی، آرد، زیره و پنبه‌پاک‌کنی، خوراک دام، سردخانه بزرگ ده هزار تنی و کارگاه‌های ابریشم‌کشی است.
مجتمع فولاد تربت حیدریه، بزرگترین پروژه صنعتی شرق کشور:
مجتمع فولاد تربت حیدریه که در بخش رُخ این شهرستان در حال احداث است، در زمینی به مساحت ۵۵۰ هکتار و با اعتبار یک میلیارد یورو در فازهای اول و دوم عملیات اجرایی آن شروع شده‌است. با اتمام ساخت این مجتمع، برای ۲۸۰۰ نفر به صورت مستقیم و برای ۱۲ هزار نفر غیرمستقیم اشتغال فراهم خواهد شد. اهمیت و حجم این طرح با بزرگی شرکت فولاد مبارکه اصفهان قابل قیاس خواهد بود و با ایجاد زنجیره‌های پایین‌دستی و صنایع وابسته می‌تواند اقتصاد شرق کشور را متحول کند.
همچنین دو کارخانهٔ فولادسازی دیگر در تربت حیدریه دارای مجوز هستند که به دلایل مختلف از جمله عدم گشایش اعتبار و همچنین نیاز به منابع زیاد آب، کار احداث آن‌ها پیشرفت بسیار ناچیزی داشته‌است. از این رو عملیات انتقال آب از دریای عمان به منطقه خراسان رضوی یکی از طرح‌های عظیم دیگری است که از سال ۱۳۹۹ شروع شده تا جهت استفاده در صنایع بزرگ منطقه از جمله کارخانجات فولادسازی تربت حیدریه و معادن سنگان خواف به کار گرفته شود.
تربت حیدریه دارای معادن غنی و متنوع بیش از ۲۳ نوع ماده معدنی می‌باشد. وجود معادن غنی سیلیس به عنوان غنی‌ترین منابع سیلیس جهان، باریت، منیزیت، آگات، بنتونیت، کالک، خاک‌های صنعتی، گل سفید، گچ، آهک، کرومیت، منگنز، مس، نقره، طلا، فیروزه و سنگ‌های تزئینی (تراورتن-گرانیت-مرمر) شهرستان تربت حیدریه را در زمره یکی از قطب‌های معدنی استان خراسان رضوی قرار داده‌است.
بایگ، یکی از شهرهای تربت حیدریه مرکز ابریشم ایران نام گرفته و بالغ بر ۸۰٪ ابریشم کشور در این محل تولید و فرآوری می‌شود. هرچند واردات بی‌رویه پیله چینی صنعت نوغانداری تربت حیدریه را تهدید می‌کند. پسته و بادام نیز از دیگر محصولات کشاورزی این منطقه‌است. معادن طلای زرمهر تربت حیدریه تولیدکننده اولین شمش‌های طلا در کشور است که در بازار بورس اوراق بهادار تهران معامله می‌شوند.
سایر کارخانجات و واحدهای تولیدی شهرستان شامل کارخانه بزرگ سیمان زاوه تربت، کارخانه سیم رضا، کارخانه مس توس، کارخانه آرد والسی، کارخانه آرد بهنام، کارخانه ایران نکتار، زیره پاک کنی و پنبه پاک کنی طلای سفید، کارخانه شیر پاکان رضوان، کارگاه‌های ابریشم کشی، کارخانه خوراک دام رخ، کارخانه خوراک دام زاوه، مجتمع صنایع تبدیلی رادوار توس، کارخانه ماکارونی مهسان، شرکت زعفران کیان توس، کارخانه خوراک دام خراسان، کارخانه نمک سرهنگ، کارخانه گچ رخ و … می‌باشد.
سوغات
مهم‌ترین سوغاتی‌های تربت حیدریه زعفران، پسته ،بادام، گردو و خشکبار هستند. همچنین نوعی حلوا به نام حلوا جوزی (حلوا گردویی) در بخش بایگ تربت حیدریه از دیگر سوغات‌های این شهرستان است. به دلیل تنوع هوایی گیاهان مختلفی همچون کنگر، انواع گون، انواع درمنه، لاله و ریواس در منطقه می‌روید. از گیاهان دارویی می‌توان به گل گاوزبان، کلپوره، آویشن، گل ختمی، و کما اشاره کرد، که این گیاهان دارویی نیز می‌تواند جزو سوغات شهرستان در نظر گرفته شود.
دانشگاه‌ها و مراکز آموزش عالی
تربت حیدریه در سال‌های اخیر به عنوان قطب دانشگاهی در خراسان رضوی، از امکانات آموزش عالی خوبی برخوردار است.
مراکز آموزش عالی تربت حیدریه عبارت‌اند از:
- دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه
- دانشگاه فرهنگیان (پردیس شهید رجایی)
- دانشگاه پیام نور تربت حیدریه
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد تربت حیدریه
- دانشکده فنی و حرفه‌ای تربت حیدریه (پسران و دختران)
- دانشگاه جامع علمی کاربردی تربت حیدریه
- آموزشکده فنی و حرفه‌ای سما واحد تربت حیدریه
- پژوهشکده زعفران (وابسته به دانشگاه تربت حیدریه)
بیمارستان‌ها
بیمارستان‌های شهر تربت حیدریه عبارت‌اند از:
بیمارستان ۱۹۰ تختخوابی نهم دی
بیمارستان ۱۶۰ تختخوابی رازی وابسته به تأمین اجتماعی
بیمارستان ۲۷۲ تختخوابی امام حسین
بیمارستان ارتش
حمل و نقل و ترانزیت
قرار گرفتن تربت حیدریه در میانه استان خراسان رضوی و ترانزیت شمال-جنوب باعث شده‌است این شهر از موقعیت استراتژیک بسیار مهمی برخوردار باشد. موقعیت شهرستان تربت حیدریه به گونه‌ای است که از همهٔ راه‌های مواصلاتی مهم فاصله کمی داشته و کوریدور شمال به جنوب و شرق به غرب محسوب می‌شود. تربت حیدریه و شیراز دو مرکز دریافت و انتقال مایکروویو در ایران بوده که از لحاظ توپوگرافی بهترین موقعیت را داشته‌اند. این ویژگی منحصر به دو شهر مذکور بوده و تمامی خطوط دیتا و اینترنتی ایران از این دو نقطه مخابره می‌گردد.
راه‌آهن
تربت حیدریه از سال ۸۴ به راه‌آهن سراسری ایران متصل شده که ایستگاه آن واقع در ۵ کیلومتری تربت‌حیدریه است. ایستگاه راه‌آهن تربت حیدریه، بزرگترین ایستگاه تشکیلاتی در حوزه راه‌آهن شرق است و علاوه بر امکانات لجستیکی بالا، دارای ۱۳ خط ریلی است. این ایستگاه، همچنین بزرگترین پایانهٔ صادرات ریلی سیمان کشور را داراست که ظرفیت بارگیری روزانهٔ سیمان در آن بیش از دوهزار تن است.
با توجه به موقعیت تربت حیدریه، ایستگاه راه‌آهن آن از پتانسیل بسیار زیادی برای پیشرفت برخوردار است. در آذرماه ۱۳۹۹، خط راه‌آهن خواف-هرات، با ارسال محمولهٔ سیمان از ایستگاه تربت حیدریه رسماً افتتاح شد و کشور افغانستان از طریق این ایستگاه به شبکه ریلی سراسری ایران و آب‌های آزاد متصل گردید.
حمل و نقل درون‌شهری
تاکسیرانی
هم‌اکنون حدود ۷۵۰ تاکسی زرد در این شهر خدمت‌رسانی می‌کنند و با توجه به استقبال مردم از اسفند سال ۹۴ تاکسی بی‌سیم در سطح شهر به بهره‌برداری رسید. همچنین تاکسی‌های اینترنتی اسنپ و تپسی نیز در این شهر فعال هستند.
اتوبوسرانی
سازمان اتوبوسرانی تربت حیدریه از سال ۱۳۷۹ آغاز به کار کرده‌است و در این مدت توانسته جایگاه خود را در میان مردم بیابد. ۶۸ دستگاه اتوبوس در ناوگان اتوبوسرانی تربت حیدریه موجود است که ۲۲ دستگاه آن در اختیار سازمان و بقیه به بخش خصوصی واگذار شده‌است. هم‌اکنون ۲۴ خط که ۱۱ خط آن درون‌شهری است روزانه ۱۱ هزار نفر را در مسیرهای درون‌شهری جابجا می‌نمایند. البته به دلیل رفع راه‌بندان و روان‌سازی تردد درون‌شهری، ایستگاه‌های اتوبوس را از مرکز شهر دور کرده‌اند که دسترسی آسان به ایستگاه اتوبوس را برای شهروندان کمی دشوار کرده‌است.
افراد سرشناس
لاله اسکندری و ستاره اسکندری، بازیگران سینما و تلویزیون، در تربت حیدریه متولد شده‌اند.
رضا رفیع، نویسنده، طنزپرداز، روزنامه‌نگار و مجری، زادهٔ ۶ مرداد ۱۳۴۷ در تربت حیدریه است.
محسن ابراهیم‌زاده خواننده سرشناس پاپ ایران زاده ۱۷ شهریور ۱۳۶۶ در تربت حیدریه است.
همچنین سعید سهیلی، کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس ایرانی، زاده سال ۱۳۳۸ در تربت حیدریه است.
حبیب‌الله محبی (طنزپرداز) و بازیگر تئاتر. زاده تربت حیدریه.
علی زرمهری بازیگر تئاتر و سریال های نمایش خانگی زاده تربت حیدریه است.
نگارخانه
پیوند به بیرون
منابع
- ↑ {{}}
- ↑ «برداشت طلای سرخ در پایتخت زعفران جهان». https://www.ilna.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B9%DA%A9%D8%B3-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7-148/1157226-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B7%D9%84%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%B1%D8%AE-%D8%AF%D8%B1-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%AE%D8%AA-%D8%B2%D8%B9%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86.
- ↑ «یک نماینده مجلس:تاسیس "خراسان مرکزی" در سفر رییس جمهور پیگیری می شود». https://www.irna.ir/news/7586670/%DB%8C%DA%A9-%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF%D9%87-%D9%85%D8%AC%D9%84%D8%B3-%D8%AA%D8%A7%D8%B3%DB%8C%D8%B3-%D8%AE%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B1%DA%A9%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D9%81%D8%B1-%D8%B1%DB%8C%DB%8C%D8%B3-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1-%D9%BE%DB%8C%DA%AF%DB%8C%D8%B1%DB%8C.
- ↑ «چرا نام این شهر تربت حیدریه است؟». سایت ایسنا. ۱۸ می ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۵ جولای ۲۰۱۷.
- ↑ جغرافیای تاریخی ولایت زاوه. به کوشش محمدرضا خسروی.
- ↑ «چرا نام این شهرستان "تربت حیدریه" است؟». ایسنا. ۲۰۱۶-۰۵-۱۷. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۹.
- ↑ همان
- ↑ «اداره میراث فرهنگی شهرستان تربت حیدریه - معرفی تربت حیدریه». torbateheydarieh.razavichto.ir. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۹.
- ↑ شبان، مرتضی (۱۳۹۲). دیار حیدریه. مهرسیما.
- ↑ «خاندان قرائی». شهرداری تربت حیدریه. ۲۵ مرداد ۱۳۹۰. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۰ دسامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۹ آذر ۱۳۹۷.
- ↑ «یک سند انگلیسی دربارهٔ تربت حیدریه؛ این سند را فرماندهی ارتش بریتانیا در هندوستان منتشر کرده‌است».
- ↑ «در جستجوی حقایق شهریور 1320، رقابت پنهان روس و انگلیس (6)».
- ↑ «تعداد جمعیت و خانوار به تفکیک تقسیمات کشوری براساس سرشماری عمومی نفوس و مسکن سال ۱۳۹۵» (اکسل). درگاه ملی آمار.
- ↑ بهمن صباغ‌زاده (۳۰ نوامبر ۲۰۱۷). «نگاهی به شعر گویشی تربت حیدریه». روزنامه اطلاعات. دریافت‌شده در ۱۹ نوامبر ۲۰۱۸.
- ↑ «رودخانه حصار تربت حیدریه جان تازه‌ای گرفت». خبرگزاری توس آنلاین. ۱۸ مهر ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۲۱ آذر ۱۳۹۷.
- ↑ «آبشار رودمعجن، بهشت گردشگری تربت حیدریه». خبرگزاری ایرنا. ۱۲ تیر ۱۳۹۶. دریافت‌شده در ۲۱ آذر ۱۳۹۷.
- ↑ «صنوبر، نگین سرسبز تربت حیدریه». خبرگزاری ایرنا. دریافت‌شده در ۲۹ نوامبر ۲۰۱۸.
- ↑ «بزرگترین پارک جنگلی خاورمیانه، فاقد هرگونه زیرساخت گردشگری». خبرگزاری ایسنا. ۲۵ اسفند ۱۳۸۹. دریافت‌شده در ۲۱ آذر ۱۳۹۷.
- ↑ «پایان سرشماری وحوش منطقه شکار ممنوع برنای و ژرف تربت حیدریه». خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان. ۱ آذر ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۲۱ آذر ۱۳۹۷.
- ↑ «صنایع دستی تربت حیدریه». اداره میراث فرهنگی شهرستان تربت حیدریه. دریافت‌شده در ۶ دسامبر ۲۰۱۸.
- ↑ «سوغات و صنایع تربت حیدریه به نمایش درآمد». خبرگزاری ایرنا. ۸ مارس ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۶ دسامبر ۲۰۱۸.
- ↑ «تربت حیدریه بعد از ۱۲ سال صاحب سینما شد». سینما تیکت. ۶ مارس ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۸.
- ↑ «تربت حیدریه صاحب پردیس سینمایی شد». مهرنیوز. ۶ مارس ۲۰۱۵. دریافت‌شده در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۸.
- ↑ «فهرست کتابخانههای تربت حیدریه». پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانههای ایران. دریافت‌شده در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۸.
- ↑ «کتابخانه امام رضا- تربت حیدریه». سازمان کتابخانه‌ها، موزه‌ها و اسناد آستان قدس رضوی. ۲۱ ژوئیه ۲۰۱۴. دریافت‌شده در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۸.
- ↑ «سایت کتابخانه مرکزی دانشگاه تربت حیدریه». دانشگاه تربت حیدریه. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۸.
- ↑ «مجتمع-فولاد-تربت-حیدریه-بزرگ-ترین-پروژ-صنعتی-شرق-کشور-است». ۲۱ مرداد ۱۳۹۳.
- ↑ «شتغال-۱۴هزار-نفر-با-بهره-برداری-از-مجتمع-فولاد-رخ-تربت-حیدریه».
- ↑ «3 پروژه فولادی تربت حیدریه در انتظار گشایش ال سی. روزنامه خراسان».
- ↑ «نشست-مشترک-نمایندگان-خراسان-رضوی-با-مجری-طرح-پروژه-انتقال-آب-خلیج-فارس». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۹ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۱۷ ژوئیه ۲۰۲۱.
- ↑ [۱] بایگانی‌شده در ۷ سپتامبر ۲۰۱۱ توسط Wayback Machine اداره صنایع و معادن و خانه صنعت ومعدن
- ↑ «تلاش نوغانداران پایتخت ابریشم ایران برای تولید طلای سفید». خبرگزاری صدا و سیما. ۲۵ آوریل ۲۰۱۸. دریافت‌شده در ۱۲ دسامبر ۲۰۱۸.
- ↑ «پایتخت ابریشم ایران گرفتار پیله‌های چینی». قدس آنلاین. ۱ خرداد ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۲۱ آذر ۱۳۹۷.
- ↑ «صفحه تربت‌حیدریه در سایت اداره کار و رفاه اجتماعی». ۱۰ مارس ۲۰۱۷. بایگانی‌شده از اصلی در ۲۶ اوت ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۵ جولای ۲۰۱۷.
- ↑ «نگاهی به ظرفیت بخش‌های مختلف شهرستان تربت حیدریه». سایت جماران. ۲۸ آبان ۱۳۹۷. دریافت‌شده در ۱۹ آذر ۱۳۹۷.
- ↑ «سوغات تربت حیدریه». اداره میراث فرهنگی تربت حیدریه. دریافت‌شده در ۶ دسامبر ۲۰۱۸.
- ↑ «ایجاد خانه صنایع دستی و سوغات در تربت حیدریه». خبرگزاری باشگاه خبرنگاران جوان. ۲۶ دسامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۶ دسامبر ۲۰۱۸.
- ↑ «دانشگاه تربت حیدریه».
- ↑ «دانشگاه علوم پزشکی تربت حیدریه».
- ↑ «فهرست کتابخانههای تربت حیدریه». پایگاه اطلاع‌رسانی کتابخانههای ایران. دریافت‌شده در ۲۴ نوامبر ۲۰۱۸.
- ↑ «بیمارستان رازی تربت حیدریه». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۷ آوریل ۲۰۲۱. دریافت‌شده در ۲۷ آوریل ۲۰۲۱.
- ↑ «جاذبه‌های تربت حیدریه». سایت تورسیم ایران. ۲۴ تیر ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۶ فوریه ۲۰۲۰. دریافت‌شده در ۱۵ تیر ۱۳۹۵.
- ↑ «وضعیت حمل و نقل تربت حیدریه». دانشگاه تربت حیدریه. دریافت‌شده در ۱۵ تیر ۱۳۹۵.
- ↑ «اداره کل راه‌آهن شرق کشور». بایگانی‌شده از اصلی در ۲۰ ژوئیه ۲۰۱۷. دریافت‌شده در ۱۵ تیر ۱۳۹۶.
- ↑ بزرگترین-ایستگاه-صادرات-ریلی-سیمان-کشور «ایستگاه راه‌آهن تربت حیدریه بزرگترین ایستگاه صادرات ریلی سیمان کشور». خبرگزاری صداوسیما. ۱۲ شهریور ۱۳۹۵. دریافت‌شده در ۱۵ تیر ۱۳۹۶.
- ↑ «تغییر-مسیر-بار-افغانستان-و-کاهش-هزینه-صادرات-ایران-با-افتتاح-خواف-هرات».
- ↑ «توسعه تاکسی بی‌سیم در تربت حیریه». تاکسیرانی تربت حیدریه. ۱۴ بهمن ۱۳۹۴. بایگانی‌شده از اصلی در ۱۷ نوامبر ۲۰۱۶. دریافت‌شده در ۱۵ تیر ۱۳۹۵.
- ↑ «مشکلات تاکسیرانی در تربت حیدریه». خبرگزاری ایرنا. ۹ اسفند ۱۳۹۴. دریافت‌شده در ۱۵ تیر ۱۳۹۶.
- ↑ اسنپ (۲۰۲۰-۰۲-۰۳). «اسنپ در چه شهرهایی فعال است؟ - وبلاگ اسنپ شهرهای اسنپ». وبلاگ اسنپ. دریافت‌شده در ۲۰۲۰-۰۲-۲۹.
- ↑ «نگاهی بر اتوبوسرانی تربت حیدریه». نوید تربت. دریافت‌شده در ۱۵ تیر ۱۳۹۴.
- ↑ علی‌اصغر ایزدی (۱۱ دی ۱۳۹۵). «زیان ۱۶ میلیاردی اتوبسرانی تربت حیدریه». خبرگزاری ایرنا. دریافت‌شده در ۱۵ تیر ۱۳۹۵.